Soybean Price : अपुऱ्या पावसामुळे, महाराष्ट्र आणि संपूर्ण भारतात यावर्षी सोयाबीनसारख्या आवश्यक पिकांच्या उत्पादनात घट होण्याचा धोका आहे. नवीन सोयाबीन अखेर बाजारात येत आहे, परंतु मर्यादित उत्पादन असूनही बाजारभाव आता दबावाखाली आहेत. जेव्हा आपण जागतिक सोयाबीन बाजार पाहतो तेव्हा आपण पाहतो की सोयाबीन आणि सोयाबीन पेंडीच्या किमतीत 1% वाढ झाली आहे.
ज्यामुळे देशांतर्गत बाजारात सोयाबीनच्या किमतीत प्रति क्विंटल 50 रुपयांनी चढ-उतार झाला आहे. भारतात, वायदे बंद आहेत, परंतु अनेक बाजार समित्यांमध्ये सोयाबीनला 4,400 ते 4,600 रुपये बाजारभाव मिळाला आहे. सोया फीडची किंमत 42,000 ते 43,000 रुपये प्रति टन आहे. अमेरिकेत सोयामील आणि सोयाबीनच्या बाजारभावात वाढ झाली आहे.
या वाढीचा नेमका स्रोत काय? याची काही प्रमुख कारणे पाहू. त्या प्रदेशात जैवइंधनासाठी सोयाबीन तेलाची मागणी जास्त असल्याने सोयाबीन तेलाची किंमत वाढली आहे. तसेच, त्या भागात पाऊस कमी झाल्यामुळे सोयाबीनच्या उत्पादनात घट झाली आहे, आणि तोच परिणाम सोयाबीनच्या दरात दिसून येतो.
युनायटेड स्टेट्स व्यतिरिक्त, अर्जेंटिनामध्ये अलीकडील हंगामात सोयाबीन उत्पादनात लक्षणीय घट झाली आहे, तसेच सोयाबीन पेंड आणि तेलाच्या निर्यातीत घट झाली आहे. तसेच, ब्राझीलमधून सोयाबीन पाठवण्यात अडचण आल्याने अमेरिकन सोयाबीनची किंमत वाढत आहे. तज्ज्ञांच्या मते, चीन अमेरिकेतून सोयाबीन आणि सोयाबीनची मोठ्या प्रमाणात आयात करत असल्याने चीनमधील किंमती वाढत आहेत.
विश्लेषकांच्या मते, खाद्यतेलाच्या किमती कमी होण्याचे प्रमुख कारण भारतातील सोयाबीनच्या किमतीवर दबाव आहे. तसेच, जर आपण जगभरातील बाजारपेठेवर नजर टाकली तर, तेथेही सोयाबीनचे भाव कमी आहेत, ज्यामुळे भारतातील सोयाबीनच्या किमती दबावाखाली आहेत. तथापि, जगभरातील बाजारपेठेत सोया मीलने नुकतीच $400 डॉलरची पातळी ओलांडली आहे.
परिणामी देशात प्रति क्विंटल 100 ते 200 रुपयांची वाढ किंवा सुधारणा झाली आहे. सध्या किंमतीची पातळी पाहता ती सरासरी चार हजार चारशे ते चार हजार सहाशे रुपयांच्या दरम्यान आहे. आंतरराष्ट्रीय सोयाबीनचा दर्जा किंवा सोयाबीनच्या बाजारभावाचा निःसंशयपणे भारतीय बाजारावर परिणाम होऊ शकतो. ब्राझीलच्या बाबतीत, सोयाबीनचे उत्पादन नवीन उच्चांक गाठेल अशी अपेक्षा आहे.
ब्राझीलप्रमाणे अर्जेंटिनाही सोयाबीनचे उत्पादन वाढविण्यास तयार आहे. तथापि, त्या प्रदेशात बाजारभाव किती वाढतील हे सांगणे कठीण आहे कारण सोयाबीनची पेरणी नुकतीच सुरू झाली आहे. या वर्षी ब्राझीलमधील उत्पादन वाढले असले तरी, तिथून आशियामध्ये वस्तूंची वाहतूक करणे अधिक महाग आहे. कमी प्रमाणात उत्पादने देखील प्रतिबंधित आहेत.
परिणामी, सर्व शेजारी राष्ट्रे भारताकडून सोया पेंड खरेदी करतात. सोया मीलच्या निर्यातीचे सौदे आधीच सुरू झाले आहेत. याव्यतिरिक्त, ऑक्टोबरपासून खाद्यतेलाची निर्यात घटली आहे. परिणामी, या सर्व बाबी पाहता नजीकच्या काळात सोयाबीनचे दर घसरण्याची शक्यता नाही. बाजारातील सध्याची स्थिती पाहता आगामी काळात सोयाबीनचे भाव 5,500 रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत वाढण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
