दोन वर्षांपूर्वी कापूस 10,000 रुपये प्रति क्विंटलने विकला गेला. हंगामात, हंगामाच्या सुरुवातीच्या काळात म्हणजे विजयादशमीच्या वेळी पांढरे सोने 10,000 ते 11,000 रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान विकले गेले. मात्र, हा मुहूर्त होता. त्यानंतर बाजारभावात सातत्याने घसरण होत आहे. चालू हंगामातील नवीन कापूस बाजारात आला आहे.
मात्र, बाजारभावावर दबाव कायम आहे. शेतकऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, बाजारपेठेतील सर्व कापूस बागायती प्रदेशातून येतो. शेतकर्‍यांना कोरडवाहू शेतमाल मिळत नाही. यावर्षी ओलाव्याअभावी कोरडवाहू भागातील कापसाचे बोंडे अद्याप भरलेले नाहीत. दुसरीकडे कोरड्या ठिकाणचा कापूस येत्या काही दिवसांत वेचणीसाठी तयार होईल.
मात्र, यंदा कापसाचे उत्पादन ऐतिहासिक नीचांकी पातळीवर जाण्याची शक्यता आहे. पावसाअभावी यंदा कापसाचे उत्पादन घटणार आहे. एकीकडे, उत्पादन घसरत आहे, परंतु दुसरीकडे, वस्तूंना अंदाजित बाजारभाव मिळत नाही. यामुळे उत्पादक शेतकर्‍यांना मोठा खर्च करावा लागत आहे. कापूस आता बाजारात 7200 ते 7300 या बाजारभावाने दिला जात आहे.
काही ठिकाणी स्वस्त दरही मिळतात. दरम्यान, कापसाचे भाव घसरल्याने शासकीय कापूस खरेदी कधी सुरू होणार, असा प्रश्न शेतकऱ्यांना पडला आहे. त्यामुळे दिवाळीनंतर शासकीय कापूस खरेदी सुरू होण्याची शक्यता आहे, अशी चर्चा रंगत आहे. सीसीआयमार्फत दिवाळीनंतर कापूस खरेदी सुरू होणे अपेक्षित आहे. दसऱ्याच्या मुहूर्तावर सीसीआयकडून कापूस खरेदी सुरू केली जाते.
मात्र, यंदा कापूस खरेदी पुढे ढकलण्यात येणार आहे. सीसीआयकडून कापूस खरेदी दिवाळीनंतर सुरू होण्याची अपेक्षा आहे. त्यामुळे आता सीसीआय कापूस खरेदी कधी सुरू करणार याकडे शेतकऱ्यांचे लक्ष लागले आहे. यंदाही कापसाच्या भावाबाबत शेतकरी चिंतेत आहेत. यावर्षी कापसाचे उत्पादन कमी राहील. पावसाअभावी यंदा कापसाच्या उत्पादनात मोठी घट होण्याची शक्यता आहे.
मात्र, यंदाचा कापूस उच्च दर्जाचा असेल. गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव यावर्षी तुलनेने कमी असल्याने कापसाचा दर्जा उच्च राहण्याचा अंदाज आहे. कोरडवाहू आणि बागायती वातावरणात यावर्षी कापसाचा दर्जा उच्च राहण्याचा अंदाज आहे. यंदा कापसाला सात ते साडेसात हजार रुपये प्रतिक्विंटल भाव मिळण्याची शक्यता आहे.
याचे कारण म्हणजे, उत्पादनात घट होऊनही जगभरातील बाजारपेठेत भारतीय कापूस अजूनही वाढलेला दिसत नाही. भारतीय कापसाला जगभरात फारशी मागणी नसल्यामुळे देशांतर्गत बाजारभाव आता दबावाखाली आहेत. बाजार विश्लेषकांच्या मते, जर जगभरात कापसाची मागणी वाढली आणि भविष्यात कापसाची किंमत 60,000 प्रति क्विंटलपर्यंत वाढली, तर किंमत वाढू शकते. मात्र, आंतरराष्ट्रीय बाजारात भारतीय कापसाचे भाव वाढले नाहीत तर बाजारभाव स्थिर राहतील. कापसाचे यंदा १०,००० वर जाण्याची शक्यता एकंदरीतच काहीशी कमी आहे. मात्र, दरवाढ होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
