Gayran Jamin : गायरान जमिनीला कधीकधी गायरान जमीन म्हणून संबोधले जाते, जी ग्रामपंचायत किंवा इतर स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या मालकीची जमीन आहे जी तुमच्या समुदायामध्ये सार्वजनिक वापरासाठी आहे. जमिनीची मालकी सरकारची असली तरी मालकी स्थानिक गावातील ग्रामपंचायतीची आहे. परिणामी, जमीन जरी ग्रामपंचायतीच्या अखत्यारीत असली तरी, शासनाचे नाव कायम राहणे आवश्यक आहे.
तसेच ग्रामपंचायतीचे नाव इतर प्राधिकरणाच्या स्तंभात देणे आवश्यक आहे. या जमिनीच्या आजूबाजूला अनेक नियम आणि कायदे आहेत, आणि या जमिनीच्या व्याख्येचीही आवश्यकता आहे, म्हणजे कोणती जमीन मोकळी जमीन मानली जाऊ शकते. महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम, 1966 च्या कलम 12 चा विचार केल्यास अशा जमिनी, गावाच्या ताब्यात नसलेल्या जमिनी.
जंगल तसेच जळण्यासाठी राखीव, गावातील पशुधनासाठी मोफत कुरण, गवत तसेच चराईसाठी राखीव, स्मशानभूमी किंवा गावातील घर, मळणी, बाजार किंवा रस्ते, बोंड, सार्वजनिक हिताच्या कारणांसाठी जसे की उद्याने आणि ड्रेनेज त्यात असेही निःसंदिग्धपणे नमूद केले आहे की अशी जमीन कायदेशीररित्या बाजूला ठेवली पाहिजे आणि जर ती वापरली गेली असेल तर ती जिल्हा अधिकाऱ्यांच्या कराराशिवाय इतर कोणत्याही कारणासाठी वापरली जाऊ नये.
गायरान जमीन ही या मालमत्तेमध्ये मुक्त कुरण, गवत आणि चराईसाठी बाजूला ठेवलेली जमीन आहे. गायरान जमीन, महसूल कायदा तज्ञांच्या मते, ही सरकारी जमीन आहे जी गावाच्या वापरासाठी बाजूला ठेवली जाते. परिणामी, हे स्पष्ट होते की ते कोणत्याही खाजगी व्यक्तीला प्रदान केले जाऊ शकत नाही. मात्र, केंद्र सरकारचे कोणतेही प्रकल्प सुरू असतील, तर अशी जमीन उपलब्ध करून दिली जाऊ शकते.
तथापि, जर अशा जमिनी बेकायदेशीरपणे हस्तांतरित केल्या गेल्या असतील तर, हस्तांतरित केलेली जमीन कोणी आणि का दुसर्या व्यक्तीला प्रदान केली गेली यावर पुढील कार्यवाही केली जाते. कारण ग्रामपंचायत कार्यालयही खाजगी व्यक्तीला वैयक्तिक वापरासाठी गायरान जमीन देऊ शकत नाही. अशा परिस्थितीत, तो ग्रामपंचायतीऐवजी जिल्हाधिकाऱ्यांनी दिला की नाही हे ठरवणे अत्यावश्यक आहे.
महाराष्ट्र सरकारने 2011 मध्ये घेतलेल्या निर्णयानुसार, गायरान जमीन किंवा सार्वजनिक वापराची इतर कोणतीही जमीन उपलब्ध नसल्यास, ती फक्त केंद्र आणि राज्य सरकारच्या सार्वजनिक सुविधा प्रकल्पांसाठी वापरण्यासाठी विचारात घ्यावी आणि अशा जमिनीचा वापर करावा. कोणत्याही खाजगी संस्था, संस्था किंवा व्यक्तीला कोणत्याही कामासाठी परवानगी दिली जाऊ नये. कृपया येऊ नका.
