महाराष्ट्रासह देशभरात रब्बी हंगामाला सुरुवात झाली आहे. रब्बी हंगामात गहू आणि हरभरा पेरणी मोठ्या प्रमाणावर केली जाईल. किंबहुना, गहू हे महाराष्ट्रातील प्रमुख नगदी पीक आहे. गव्हाचे पीक राज्यातील अनेक भागात घेतले जाते. अपुऱ्या पावसामुळे यंदा गव्हाच्या लागवडीखालील क्षेत्र खूपच कमी राहण्याची शक्यता आहे.
दुसरीकडे, पुरेसा पाऊस असलेल्या ठिकाणी गव्हाची शेती वाढण्याचा अंदाज आहे. दरम्यान, उच्च-गुणवत्तेची गहू पिके मिळविण्यासाठी वाढीव गव्हाच्या प्रकारांची पेरणी करावी, असे सुचवण्यात आले आहे. यावर्षी कमी पावसामुळे शेतकऱ्यांनी कमी पाणी निर्माण करणाऱ्या गव्हाच्या वाणांची लागवड करावी.
शिवाय, तज्ञ पुरेशा प्रमाणात पाणी असलेल्या शेतकऱ्यांना गव्हाची मोठी कापणी देणार्‍या गव्हाच्या वाणांची लागवड करण्याचा सल्ला देतात. आज आपण उच्च उत्पादन देणाऱ्या गव्हाच्या काही महत्त्वाच्या प्रकारांचा अभ्यास करू. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, आज आपण ज्या प्रकारांबद्दल जाणून घेणार आहोत ते सर्व राज्याच्या हवामानासाठी स्वीकार्य असतील.
उच्च उत्पादनासह गव्हाच्या जाती
श्रीराम सुपर 111: ही जात महाराष्ट्राच्या हवामानास अनुकूल आहे. राज्यभरातील शेतकऱ्यांनी अलीकडेच या वाणाची मोठ्या प्रमाणात पेरणी सुरू केली आहे. गेल्या दोन वर्षांत या जातीची लोकप्रियता वाढली आहे. ही लागवड लागवडीनंतर सुमारे 115 किंवा 120 दिवसांत परिपक्व होते. या जातीचे पीकही मध्यम उंचीचे आहे.
श्रीराम सुपर ३०३: हा प्रकार अलीकडे महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रिय झाला आहे. या जातीचे पीकही शेतकऱ्यांसाठी भरघोस उत्पादन देत आहे. या जातीचे सरासरी उत्पादन 25 ते 28 क्विंटल आहे. योग्य नियोजन केल्यास या जातीचे पीक शेतकर्‍यांसाठी फायदेशीर ठरेल असा प्रश्नच आहे.
अजित 102: हा गव्हाचा प्रकार चपातीसाठी आदर्श आहे. हा गव्हाचा प्रकार त्याच्या उत्कृष्ट उत्पादनासाठी देखील ओळखला जातो. या प्रकारातून एकरी २८ ते २९ क्विंटल उत्पादन मिळते. त्यामुळे या वर्षी गव्हाची लागवड करायची असेल तर हाच प्रकार आहे. महाराष्ट्रातील हवामान या प्रजातीसाठी अनुकूल आहे.
या जातीचे पीक 107 सेमी पर्यंत पोहोचू शकते. या पिकाला चार ते पाच पाणी द्यावे लागते. या जातीचे उत्पादन एकरी २५ क्विंटलपर्यंत असू शकते. या जातीचे उत्पादन चांगले येत असले तरी पिकाची वाढ होत असताना लवकर काढणी करावी लागते. मात्र, या गव्हाच्या जातीच्या छत्री काढणीच्या वेळी फुटतात.
लोकवन: जर तुमच्याकडे थोडे पाणी असेल तर तुम्ही अशी लागवड करू शकता. कमी पाण्याच्या परिस्थितीत या जातीचे उत्पादन जास्त आहे. हा प्रकार विशेषतः पुरणपोळी आणि चपातीसाठी योग्य आहे. या गव्हाच्या जातीतून उत्कृष्ट ज्वारीचे उत्पादन मिळते. परिणामी, या प्रकारचा गहू सातत्याने उच्च बाजारभाव मिळवतो. याउलट, या जातीचा अर्थ पीक वाढल्याबरोबरच उचलला जातो.
म्ह्याको मुकुट: म्ह्याकोचे मुकुट विदर्भ आणि मराठवाड्यात अतिशय लोकप्रिय आहे. मराठवाडा आणि विदर्भ या राज्यात या प्रकाराची मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते. हा प्रकार स्थानिक शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रिय असला तरी महाराष्ट्रातील हवामान त्याला अनुकूल आहे.
अंकुर केदार: महाराष्ट्रातील हवामान देखील जातीव्यवस्थेचे मानवीकरण करण्यास मदत करते. राज्यातील विविध भागात ही लागवड केली जाते. या जातीचे सामान्य उत्पादन 25 ते 26 क्विंटल असते. विशेष म्हणजे या जातीचे पीक पेरणीनंतर काढणीस उशीर झाला तरी पिकाला नुकसान होत नाही. म्हणजेच काढणी करताना शेंगा फुटत नाहीत.
