Crop Insurance Scheme : महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक खळबळजनक बातमी आहे. यंदाच्या पावसाळ्यातील पावसाचा शेतकऱ्यांच्या जीवनावर मोठा परिणाम झाला. हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार, राज्यात यंदा नेहमीपेक्षा १३ टक्के कमी पाऊस झाला आहे. तथापि, या आकडेवारीत आणि वास्तविक तथ्यांमध्ये लक्षणीय तफावत आहे.
याचे कारण पावसाचे असमान वितरण आहे. काही भागात जुलै आणि सप्टेंबरमध्ये बऱ्यापैकी पाऊस झाला, तर काही भागात जुलै आणि सप्टेंबरमध्येही पुरेसा पाऊस झाला नाही. पावसाचे पहिले आगमन जूनमध्ये, महिन्याच्या शेवटी झाले. त्यापाठोपाठ जुलैमध्ये चांगला पाऊस झाला, मात्र राज्यात असे काही भाग आहेत जिथे जुलैमध्ये चांगला पाऊस झाला नाही.
त्यापैकी एक नाशिक जिल्ह्यातील मालेगाव तालुका आहे. त्यानंतर ऑगस्टमध्ये २१ दिवसांपेक्षा जास्त पाऊस झाला. सप्टेंबरमध्ये पाऊस पडला, परंतु त्याने मदत करण्यासाठी फारसे काही केले नाही. राज्यात सध्या दुष्काळी परिस्थिती आहे. राज्यातील 15 जिल्ह्यांमध्ये दुष्काळाची तीव्रता अधिक गंभीर असून, राज्य प्रशासनाने त्या 15 जिल्ह्यांतील 40 तालुक्यांमध्ये दुष्काळ जाहीर केला आहे.
सरकार आता या संदर्भात तालुक्यातील शेतकऱ्यांना मदत करणार आहे. तथापि, पीक विमा उतरवलेल्या राज्यातील शेतकर्‍यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण अद्यतन मार्गावर आहे. पीक विमा कंपन्या, मिळालेल्या माहितीनुसार, आता प्रधानमंत्री खरीप पिक विमा योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना 25% आगाऊ रक्कम देण्यास तयार आहेत.
याचा फायदा राज्यातील 25 लाख शेतकऱ्यांना होणार आहे. पीक विमा कंपन्या २५ टक्के आगाऊ रक्कम देण्यास इच्छुक असल्याने राज्यातील १६ जिल्ह्यांतील २५ लाख शेतकऱ्यांना आता १ हजार ३५२ कोटी रुपये मिळणार आहेत. चार जिल्ह्यांतील पीक विमा कंपन्या मात्र अद्याप २५% आगाऊ रक्कम देण्यास तयार नाहीत आणि कृषी सचिव सध्या विविध पीक विमा कंपन्यांशी वाटाघाटी करत आहेत.
खरेतर, महाराष्ट्रातील 28 जिल्ह्यांमध्ये 21 दिवसांपेक्षा जास्त मुसळधार पाऊस पडला, परिणामी पाऊस 50% कमी झाला. याबाबत कृषी विभागाने सर्वेक्षण केले. आता कोणत्या जिल्हा पीक विमा कंपन्या रक्कम भरण्यास इच्छुक आहेत हे कळेल. नाशिक, जळगाव, नगर, सोलापूर, सातारा, परभणी, नागपूर, कोल्हापूर, जालना, छत्रपती संभाजीनगर, सांगली, बुलढाणा, नंदुरबार, धुळे, पुणे आणि धाराशिव जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना २५ टक्के पीक विमा मंजूर करण्यात आला आहे.
जिल्ह्यातील पीक विमा कंपन्यांनी रक्कम देण्याची तयारी दर्शविली आहे. त्यामुळे बाधित भागातील शेतकऱ्यांना ऐन दिवाळीपूर्वी मदत मिळाल्याचा दावा केला जात आहे. तथापि, राज्यातील अनेक भागांमध्ये पीक विमा योजनेंतर्गत 25% आगाऊ भरणा अनिश्चित आहे. चंद्रपूर, नांदेड, लातूर, हिंगोली या जिल्ह्यांचा समावेश आहे. मात्र, बाधित महामंडळांनी लवकरात लवकर निर्णय घ्यावा, अशी शेतकऱ्यांची इच्छा असून, यासंदर्भात राज्याचे कृषी सचिव आता या कंपन्यांची बैठक घेणार असल्याचे संकेत आहेत.
