शेतकरी अनेक वर्षांपासून विविध प्रकारचे कृषी उद्योग चालवत आहेत. पूर्वी पशुपालन हा व्यवसायाचा मुख्य आधार होता आणि आज कोंबडीपालन, शेळीपालन, डुक्कर पालन, ससा पालन, लहान पक्षी पाळणे यासारखे असंख्य प्रकारचे संयुक्त उपक्रम राबवले जात आहेत. शेतीच्या संयोगाने केलेल्या या संयुक्त उपक्रमांचे मूल्य शेतकऱ्यांच्या दृष्टीकोनातून महत्त्वाचे आहे.
शेतकऱ्यांना त्यांचे महसूल वाढवण्यासाठी संयुक्त उपक्रम तयार करण्यासाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी राज्य आणि संघराज्य सरकारांद्वारे अनेक योजना सुरू केल्या जात आहेत. या प्रणाली अंतर्गत शेतकऱ्यांना अनुदानाच्या स्वरूपात मदत केली जाते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या कंपनीसाठी किमान मानकांची पूर्तता करणे सोपे होते.
पशुपालन व्यवसायाला प्रोत्साहन देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारच्या अनेक योजनांचा विचार करा, त्यापैकी एक राष्ट्रीय पशुधन मोहीम आहे. हा कार्यक्रम 40% अनुदानासह शेळी, कुक्कुटपालन आणि डुक्कर पालन कंपनी स्थापन करण्याचा पर्याय देतो. हा लेख या विषयाची माहिती देईल.
या संदर्भात, सर्वसमावेशक बातमी अशी आहे की राष्ट्रीय पशुधन मोहिमेअंतर्गत 40% अनुदानावर शेळीपालन, कुक्कुटपालन आणि वराह पालनासाठी एक चांगली संधी उपलब्ध झाली आहे. लाभार्थ्यांनी ऑनलाइन अर्ज केल्यास 2026 पर्यंत या प्रणाली अंतर्गत लाभ मिळतील. हे वैशिष्ट्य म्हणजे दोन हेक्टरपेक्षा कमी शेती असलेल्या शेतकऱ्यांना उत्तम संधी दिली जाईल.
या मोहिमेचा भाग म्हणून तयार केलेला प्रत्येक कार्यक्रम ५०% अनुदानासाठी पात्र आहे, ज्यामध्ये १०% लाभार्थींनी स्वतःचे योगदान देणे आवश्यक आहे. ही मोहीम 50 लाखांपर्यंत 1000 मांस पक्षी, दोन शेड आणि अंडी उबवण्याच्या उपकरणांसह कुक्कुटपालन व्यवसाय सुरू करण्याचा पर्याय देते.
या प्रकरणात 100 शेळ्या आणि पाच बोकडांचा समूह विकसित करण्यासाठी वीस लाखांपर्यंतचा प्रकल्प उभारला जाऊ शकतो. अनुदान आणि वैयक्तिक वाटा याशिवाय इतर रक्कम वाढवण्यासाठी कर्जाचा प्रस्ताव तयार करणे आवश्यक आहे. शेळ्यांसाठी शेड आणि अन्न या सर्व खर्चात समाविष्ट करणे आवश्यक आहे.
आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे सरकार दोन शेळ्या आणि दहा बोकडांसाठी चाळीस लाखांच्या प्रकल्पासाठी एक कोटी रुपयांपर्यंत अनुदान देईल. राष्ट्रीय पशुधन मोहिमेद्वारे पशुधनाला आवश्यक असलेल्या खाद्यासाठी ५० लाखांपर्यंतचे प्रकल्प उभारण्याची परवानगी मिळते, मुख्यतः मुरघा आणि TMR उत्पादनासाठी.
यासाठी 50 टक्के सबसिडी आणि 10% स्वत:चा हिस्सा, तसेच गोदाम आणि यंत्रसामग्री आणि खाद्य निर्मितीसाठी आवश्यक क्षेत्र आवश्यक असेल. या प्रयत्नाचा परिणाम रोजगार निर्मिती आणि उद्योजकीय विकास, सुधारित पशुधन वंशावळ, पशुधन उत्पादन वाढवणे इ. हे कोंबडी पालन, शेळी आणि मेंढी प्रजनन, डुक्कर प्रजनन, पशुखाद्य आणि पशुखाद्य उद्योजकता विकासामध्ये जातीच्या विकासाद्वारे उद्योजकता विकासाचा वापर करण्यास अनुमती देते.
